Geschiedenis IJsclub Broek in Waterland

Geschiedenis IJsclub Broek in Waterland.

Schrijven aan alle bewoners van maart 1976

Winter 2009/2010 (door: Jaap Blakborn)

De afgelopen winter van 2009/2010 beleefden we de koudste winter sinds dertien jaar en de sneeuwrijkste winter sedert dertig jaar. De laagste temperaturen in De Bilt, zetel van het KNMI, werden gemeten op 19 december, 8 januari en 27 januari met minimumwaarden van lager dan - 10 °C (strenge vorst) en elders in den lande noteerde men die dagen uitschieters naar tussen - 15 en - 20 °C (zeer strenge vorst). Zaterdag 19/12 konden vroege vogels met lef de schaatsen dan ook reeds onderbinden. Echter in de nacht naar zondag begon het te sneeuwen, de temperaturen gingen omhoog, het ijs was verpest en de winter leek een kort leven beschoren. Met Kerst lagen zelfs de minimumtemperaturen boven nul.

Maar het bleef relatief koud. Toen na 5 januari de vorst stevig aantrok, lag er daarom op de meeste plaatsen nog oud ijs met een laag half aangevroren sneeuw en hagel erop. Onbegaanbaar op schaatsen en nauwelijks schoon te schuiven of te vegen. Een onbevredigende situatie omdat het KNMI winterweer voorspelde gedurende minimaal een week tot tien dagen met zelfs overdag temperaturen onder nul. Er moest iets gebeuren. Werk aan de winkel dus. Maar het ijsclubbestuur bestond nog slechts uit twee capabele personen, die ook nog hun reguliere werk hadden. Terwijl ik nog even peinsde hoe dit varkentje te wassen, belde Marieke Maars al, de onvolprezen voorzitter van de Broeker Gemeenschap. Nog geen uur later zaten Marieke, Teun Terpstra (Brandweer) en ondergetekende aan tafel om een plan de campagne te smeden. In ieder geval moest er op het Havenrak geschaatst kunnen worden. Daarover waren wij het in 2 seconden eens. Gedrieën kondigden wij een algehele mobilisatie af. Er werd rond gebeld en de dagen daarna gebeurde er van alles om het Havenrak het weekeinde van 9 en 10 januari in wintersportsfeer te kunnen dompelen. Met name op donderdag 7 januari was op een wit Havenrak onder een heerlijke januarizon een klein legertje vrijwilligers in touw gewapend met scheppen, bijlen en sneeuwschuivers om aan de noodzakelijkste voorwaarde namelijk het creëren van een baan te voldoen, waar de brandweer vervolgens een laagje water op zou kunnen zetten. In de loop van de dag melden zich zelfs diverse mensen ongevraagd om te helpen.

Mooi dat breed ervaren gevoel van urgentie en saamhorigheid. De klus werd geklaard en ook de koek-en-zopietent (Havenrak Boogie Woogie) stond diezelfde middag al op het Havenrak. De vrouwen en mannen van de brandweer verrichtten 's avonds de finishing touch aan de baan. Die nacht vroor het pittig en de baan lag er op vrijdag prima bij. Er kwam licht, er kwam muziek en de koek-en-zopie kwam in bedrijf. Het werd een topweekeinde op het Havenrak. De week daarna was 's middags na schooltijd de koek-en-zopie open, werd er gesleuteld aan verbetering van de verlichting en werd de baan zo goed mogelijk bijgehouden met de veegmachine van de ijsclub. Bovendien werd m.b.v. Maarten Pronk (loonbedrijf) gewerkt aan vergroting van de baan op het Havenrak en werd geprobeerd de schaatsroutes richting de Leek en rondom de Noordmeer begaanbaar te maken.

Op donderdag 14 januari waren er voor alle Havenrakkers wedstrijdjes en spelletjes op het Havenrak onder schitterende weersomstandigheden, waarbij er voor alle kinderen warme chocolademelk of snert beschikbaar was. Er werd wat af gefotografeerd en gefilmd door trotse (groot)ouders. Een dag met een hoog Anton Pieckgehalte. Het fraaie winterweer hield echter geen stand en de geplande wedstrijden voor de fanatiekere en iets oudere jeugd op zaterdag 16 januari konden dan ook ternauwernood doorgaan. De basislaag van het ijs was gewoon te sneeuwerig en bij temperaturen boven nul wordt het ijs dan snel een soort fondant waar niet meer op valt te schaatsen. Die zaterdagmiddag kwam er dan ook een voorlopig einde aan de schaatspret.

Anekdote. Wist u dat er in de paar dagen dat de koek-en-zopie draaide 68 liter snert doorheen is gegaan en dat die snert tegen sterk gereduceerd tarief was geleverd door de firma Jesse (patent Marieke). En dat, het mooiste, op donderdag 14 januari kinderen plotseling snert aten, die thuis nog nooit een hap snert door hun keel hadden kunnen krijgen.

Een week lang vroor het niet of nauwelijks, maar het dooide ook niet hard. In het weekeinde van 23/24 januari lag er vanaf de hefbrug in de N247 tot aan het Bozenmeer geen ijs meer evenals tussen het Bozenmeer en het Holysloter Die. Oorzaak: stroming a.g.v. bemaling.
Daarna doken de temperaturen naar beneden. Van zondag op maandag vroor het matig en de twee daaropvolgende nachten zelfs streng. Ik was vrij die woensdag de 27ste . Van Broek tot aan Holysloot lag een maagdelijke spiegelgladde zwarte ijsvloer van 2 à 3 nachten, die werd onderbroken door het oude maar na de dooi sterk verbeterde ijs van het Bozenmeer. Na enig snuffelen en tasten, besloot ik dat het moest kunnen en schaatste ik als eerste over het mooiste ijs van de hele winter door de Waterlandse natuur. Ik beleefde mijn finest hour van de winter.
Deze belevenis werd echt uniek, nadat de volgende dag de minimumtemperatuur weer omhoog schoot tot boven nul en dat zwarte ijs op zondag 31 januari weer compleet was verdwenen.
Dat weekeinde viel er in Nederland weer op uitgebreide schaal (natte)sneeuw. Tot 8 februari bleef het kwakkelweer. Toen volgde nog een aardige winterweek met temperaturen tussen 0 en min 6 °C. Op 10 februari bedroeg de ijsdikte van de glad afgedooide en weer opgevroren Gouwzee 17 cm op 200 meter uit de oever bij het Hemmeland. Op dat moment lag daar al 55 dagen onafgebroken ijs. Die dag, mijn verjaardag, ben ik twee keer naar Marken en Volendam geschaatst. Eerst met mijn broer en aan het eind van de middag met mijn dochter, terwijl tijdens een bui de sneeuw horizontaal door de lucht voortjoeg a.g.v. de straffe wind. Kicken. De Gouwzee werd die week voor duizenden Nederlanders waaronder veel Broekers een waar schaatsmekka en bovendien het ijszeilcentrum van Nederland, terwijl er langs de N247 twee weken lang borden stonden met de aanduiding dat het ijs op de Gouwzee levensgevaarlijk was.

Op het bevroren binnenwater was het alleen op grote ijsoppervlakten veilig. Onder bruggen lag geen ijs en ook op andere plaatsen waar het water normaliter bij bemaling zichtbaar stroomde, was het levensgevaarlijk. Op het Havenrak kon die week ook nog worden geschaatst, hoewel er wel enige hinder bestond van bevroren oude sneeuwranden en -hopen.
Aangezien de schaatsanimo duidelijk minder was geworden, het ijs op het Dee en op de Broekervaart niet meer betrouwbaar was en de winter volgens de weersberichten de week daarna op zijn eind zou lopen, was het niet meer opportuun om op het Havenrak nog eens alles uit de kast te trekken.
Desalniettemin een memorabel wintertje. omhoog ↑